از همان ابتدای تاریخ بشریت و به وجود آمدن تمدن هایی مثل ایران و مصر ، طبق روایت مورخان گرفتن مالیات توسط دولت ها و امپراطوری ها رواج پیدا کرده و تا به امروز هم وجود دارد و هر صاحب کسب و کاری هم گذرش به این کوی پر پیچ و تاب خورده ، چه سه هزار سال پیش از میلاد مسیح باشد و شما یک کشاورز در مزارع گندم باشید که موظف است یک پنجم محصول گندم خود را به عنوان مالیات بپردازد و چه کارمندی امروزی که سر هر ماه مبلغ مالیات از حقوقش کم میشود . اما به درازای وجود مالیات ، فرار مالیاتی هم به شکل ها و شیوه های گوناگون وجود داشته و دارد ، چه بخشی از گندم ها را در پستوی مطبخ پنهان کنیم یا منشی بگوید کارتخوان خراب است و باید نقدی بپردازید ! به همین منظور هم همیشه نظارت ها ، جرائم و مجازاتی برای جلوگیری از این اتفاق رواج داشته و دارد که در انتهای این مطلب به آن هم خواهیم پرداخت .
اما اگر به دنبال راهکار های فرار از پرداخت مالیات به اینجا سری زدید همین الان آب پاکی را روی دستتان میریزم ! اینجا قرار نیست راه در روی این عمل پسندیده را یادتان بدهیم ، بلکه روش ها و راه های قانونی ای را با هم مرور خواهیم کرد که در نهایت به تسهیل و کمتر شدن مبالغ مالیات شما منجر خواهند شد ...
اولین و شاید ساده ترین راهکار اینست که :
تعجب نکنید چرا که اولین سود پرداخت به موقع مالیات برای شما فرار از جریمه های مالیاتی به علت دیرکرد در پرداخت خواهد بود . از آنجا که در ماده 190 قانون مالیات های مستقیم هم صراحتا ذکر شده که برای پرداخت های پس از موعد مقرر و مهلت تعیین شده ، میزان جریمه عقب افتادن پرداخت مالیات به ازای هر ماه تاخیر، دو و نیم درصد خواهد بود . پس تا اینجای کار همین ترفند ساده از بروز هزینه های اضافی برای کسب وکارتان جلوگیری کرده و از طرفی هم شامل حال استفاده از برخی مزایای مالیاتی میشوید، اما چه مزایایی ؟
طبق قانون هر فعال اقتصادی که در سه سال متوالی تکالیف مالیاتی اش را به صورت صحیح و در مهلت های تعیین شده انجام داده و صحت آنها هم تایید شده باشد ، از اصل مجموع مبلغ مالیات این سه سال ، مقدار 5% جایزه به او تعلق میگیرد که به صورت تخفیف مالیاتی در حساب او لحاظ خواهد شد و یا به میزان 4% مجموع مبلغ مالیات این سه سال از بدهی های مالیاتی او کسر خواهد شد . همچنین این مبلغ ها از پرداخت مالیات نیز معاف خواهند بود .
برای باخبر شدن از موعد تکالیف مالیاتی خود در سال 1402 نگاهی به این مطلب بندازید :
در هر سال مالی ، متناسب با درآمد هر مودی و میزان سود او در عملیات های مادی ، مالیات محاسبه شده و از هزینه ها و استهلاک دارایی ها کسر شده و مبلغی به عنوان مالیات پرداختی برای مودی مشخص میشود . هزینه هایی هم که در جریان مراودات مالی صورت میگیرد از مجوع سود انها کسر شده و باقیمانده سود (سود خالص) مبنای تعیین و پرداخت مالیات قرار خواهد گرفت . پس نتیجه میگیریم که اگر مدیریت درستی روی هزینه های انجام شده داشته باشیم ، حتی در ریزترین آنها ، مثلا فاکتور هزینه های مربوط به صبحانه ، یا ناهاری که برای یک ماموریت بیرون از دفتر کار صرف کرده اید؛ یا فاکتور پرداخت هزینه پارکینگ و هزینه های اینچنینی که ممکن است در طول سال مبلغ بالایی شده باشد ولی در صورت عدم نگهداری و غفلت از آنها این فرصت را از دست خواهید داد ، چرا که نهایتا این مبالغ کسر شده و شامل پرداخت مالیات نمیشوند که همین اتفاق به کاهش مبلغ مالیات پرداختی شما خواهد انجامید .
در هر سال مالی ، نرخ مالیات بر درآمد ، ماده ها و تبصره ها ، تسهیلات و ... دستخوش تغییرات میشوند و ممکن است در برخی مشاغل و خدمات ، معافیت های مالیاتی جزئی یا حتی کلی ای در نظر گرفته شود و طبیعتا پیگیری این تحولات منجر به استفاده شما و سود بردن از تسهیلات به وجود آمده خواهد شد . برای مثال در سالی که گذشت و حتی همین الان هم بسیاری از کسب و کارها پیگیر مزایای استفاده از تبصره ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم بودند . چرا که ذیل این قانون صاحبان مشاغل، در صورتی که مجموع فروش سالیانه آنها، تا 100 برابر سقف معافیت مالیاتی باشد، از ثبت نام اظهارنامه مالیاتی معاف می شدند و ...
کمک به مراکز خیریه و موسسات عام المنفعه میتواند در تخفیف مالیاتی موثر باشد . چرا که مبلغ پرداختی بهعنوان هزینه قابل قبول از درآمد مشمول مالیات مؤدی (به شرط درخواست و ارائه اسناد واریزی) کسر خواهد شد و برایشان مالیاتی محاسبه نخواهد شد . پس حتما فاکتور و اسناد مربوط به کمک های خود را به این موسسات حفظ کرده تا در موقع لزوم ارائه دهید .
دارایی و درآمد شما هر چقدر بیشتر باشد به طبع مالیات متعلق به آن هم بیشتر خواهد بود . اما یک راه کمتر کردن مالیات آن این است که افراد مورد اعتماد خود مثل اعضای خانواده را به عنوان کارمندان حقوق بگیر شرکت معرفی کرده و دارایی و درآمد خود را با آنها به اشتراک بگذارید . اما اینجا نکته مهم و حائز اهمیت در انتقال املاک هم اینست که :
اگر برای مثال یک باب منزل مسکونی را صرفا به نام همسر خود بزنید ، اداره مالیات آن را تحت عنوان هدیه محاسبه کرده و مالیات هبه که 25% از ارزش کل خانه را شامل میشود برای این هدیه ناقابل فاکتور میکند . اما اگر مبایعه نامه و مدارک پرداخت ارزش این منزل را داشته باشید تا ثابت شود که ثمن معامله رد و بدل شده است ، مشکلی نخواهد بود و صرفا باید مالیات نقل و انتقال پرداخت شود ...
شاید عجیب باشد اما اگر کسب و کار شما در حد و اندازه ای باشد که بتوانید آن را به خانه بیاورید ، علاوه بر ادغام شدن بخشی از هزینه های مصرفی مانند قبض های آب و برق و ... و محسوب شدن آنها بعنوان هزینه های دفتر کارتان ، میتوانیدپیگیری کنید و از معافیت های مالیاتی مخصوص مشاغل خانگی هم بهره ببرید برای مثال :
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی : طبق قانون حمایت از مشاغل خانگی، این کارگاه ها از پرداخت عوارض مالی و تجاری معاف هستند و دولت نیز در زمینه های مالیاتی، تامین وام اشتغال، تامین بیمه خویش فرما و تعرفه های آب و گاز و برق، از کارگاه های مذکور حمایت می کند.
همه مواردی که تا الان ذکر کردیم کارهای مثبتی بود که در جهت کاهش مبلغ مالیات میتوانند موثر باشند ، اما اگر کسی با نیت دور زدن سازمان مالیات و به معنای واقعی کلمه فرار مالیاتی اعمالی را انجام دهد در اینصورت جرم انگاری شده و جریمه ای هم در پی خود دارد .
برای مثال یکی از معروف ترین فرارهای مالیاتی جمله : (کارتخوان قطع است لطفا نقدی پرداخت کنید ) بوده و هست که مطمئنا شما هم حداقل یک بار این جمله را در مطب برخی پزشکان شنیده اید . در این موضوع به نقل از خبرگزاری فارس در مصاحبه با مدیرکل دفتر مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی میخوانیم که :
در مورادی که مشکوک به فرار مالیاتی باشند، بازدید میدانی از طریق گزارشهای مردمی و سامانه سوتزنی در سازمان امور مالیاتی انجام میشود که هم مصداقهای کلان و هم مصداقهای کوچک در این زمینه وجود دارند، به گونهای که سال گذشته پس از گزارشهای مردمی 1500 مورد بازدید از مطبهای پزشکان در زمینه تخلف و عدم استفاده از کارتخوان انجام شد و پرونده این تعداد افراد به نظام پزشکی ارجاع شد.
خود سامانه سوت زنی هم اقدام جالبی است که توسط سازمان مودیان مالیاتی و برای جلوگیری مردمی از مصادیق فرار مالیاتی تهیه شده و امیدواریم تاثیر مورد نظر را در آینده بر نظارت و برخورد با مودیان متخلف داشته باشد .
در اینجا هم بد نیست نگاهی به لیست جرائم مالیاتی و مجازات آنها بیاندازیم جالب اینجاست علاوه بر مجازات قید شده برای تک تک موارد زیر مجازات فرار مالیاتی هم در نظر گرفته می شود...
ماده 43 قوانین مودیان مالیاتی
تخلف بانک ها و اشخاص از اجرای مواد 34 و 36 در مورد اموال متوفی
جریمه : 5% قیمت مال + مسئولیت تضامنی در پرداخت و جرائم مالیات
ماده 51 قوانین مودیان مالیاتی
در صورت تخلف از مقررات حق فصل تمبر
جریمه : 2 برابر حق تمبر
ماده 169 قوانین مودیان مالیاتی
عدم صدور صورتحساب ، عدم درج شماره اقتصادی، استفاده از شماره اقتصادی خود برای دیگران یا شماره اقتصادی دیگران برای خود
جریمه : مسئولیت تضامنی + دو درصد مبلغ مورد معامله که بدون رعایت ضوابط این ماده صورت گرفته باشد .
تبصره (3)
عدم رعایت ضوابط مذکور در ماده 177
جریمه : 10 درصد مالیات قطعی و محرومیت از کلیه معافیت ها و تسهیلات مالیاتی
ماده 190 قوانین مودیان مالیاتی
پرداخت مالیات پس از سر رسید مقرر
جریمه : 2/5% مالیات به ازای هر ماه
ماده 192 قوانین مودیان مالیاتی
عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر
جریمه : 10% مالیات متعلقه
تبصره ماده 192 قوانین مودیان مالیاتی
عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بندهای (الف و ب) ماده 95
جریمه : 40% مالیات متعلقه و غیر قابل بخش
ماده 193 قوانین مودیان مالیاتی
عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر نسبت به مودیانی که مکلف به نگهداری دفاتر هستند .
جریمه : هر کدام 20% مالیات متعلقه
تبصره ماده 193 قوانین مودیان مالیاتی
عدم تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان در طول دوره معافیت
جریمه : عدم استفاده از معافیت در سال مربوطه
ماده 194 قوانین مودیان مالیاتی
اختلاف بیش از 15% درآمد ابرازی با قطعی شده در اجرای مقررات ماده 158
جریمه : لغو بخشودگی تا سه سال + دریافت جرائم متعلقه
ماده 195 قوانین مودیان مالیاتی
تخلف آخرین مدیران قبل از انحلال از لحاظ تسلیم اظهارنامه موضوع ماده 114
جریمه : 2% سرمایه پرداخت شده
ماده 195 قوانین مودیان مالیاتی
تسلیم اظهارنامه خلاف واقع آخرین مدیران موضوع ماده 114
جریمه : 1% سرمایه پرداخت شده
ماده 196 قوانین مودیان مالیاتی
مدیران تصفیه در صورت تقسیم دارائی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی یا قبل از سپردن تامین
جریمه : 20% مالیات متعلقه
ماده 197 قوانین مودیان مالیاتی
عدم تسلیم لیست حقوق ظرف مهلت مقرر
جریمه : 2% حقوق پرداختی
ماده 197 قوانین مودیان مالیاتی
عدم تسلیم قرارداد پیمانکاری ظرف مهلت مقرر
جریمه : 1% کل مبلغ قرارداد
ماده 199 قوانین مودیان مالیاتی
عدم کسر و ابطال مالیات های تکلیفی در ظرف مهلت مقرر ( بجز شرکت های دولتی ، شهرداری یا وزارتخانه )
جریمه : 10% مالیات پرداخت نشده
ماده 200 قوانین مودیان مالیاتی
عدم انجام تکالیف دفاتر اسناد رسمی علاوه بر مسئولیت تضامنی آن
جریمه : 20% مالیات متعلقه
ماده 201 قوانین مودیان مالیاتی
اظهارات کذب به قصد فرار از پرداخت مالیات با استناد به دفاتر و مدارک تقلبی در صورت احراز یا خودداری از تسلیم اظهارنامه مالیاتی ، ترازنامه و حساب سود و زیان برای سه سال متوالی
جریمه : حبس از 3 ماه تا 2 سال و محرومیت از کلیه معافیت ها و بخشودگی های قانونی در مدت مذکور
ماده 211 قوانین مودیان مالیاتی
عدم پرداخت یا تقسیط بدهی پس از ابلاغ برگ اجرائی
جریمه : 10% جمع بدهی مالیاتی + جرائم متعلقه